Toekomst en financiën onder de loep tijdens raadsvergadering over de Kadernota 2025-2028 en Zomernota 2024

(van de raadsverslaggever)

De Zomernota van de gemeente was positief. Het college verwacht dit jaar een overschot van € 755.000. Wethouder Slingerland gaf aan dat het moeilijk is om zulke overschotten aan de inwoners uit te leggen, maar wijst erop dat landelijke beleidsontwikkelingen vooraf moeilijk in te schatten zijn. Het hele bedrag wordt toegevoegd aan de Algemene Reserve van de gemeente.

Financiële vooruitzichten

Dit lijkt geen slechte beslissing, kijkend naar de Kadernota. Die schetst namelijk een positief financieel beeld voor de komende jaren, met een verwacht positief saldo van € 552.000 in 2025 en oplopend tot € 886.000 in 2028. Toch staat er ook een ‘ravijnjaar’ voor de deur, dit komt bijvoorbeeld door de vervanging van natuur- naar kunstgrasvelden in Genemuiden en Hasselt in 2026. Die tijdelijke dip in 2026 kan echter worden opgevangen uit de Algemene Reserve van de gemeente.

Belangrijke beleidspunten

Een ander belangrijk punt was de aanpak van diverse mutaties en de financiële impact hiervan. De nota benoemt stijgingen in onroerendezaakbelasting (OZB) door uitbreiding van bedrijfspanden en inflatiegerelateerde kostenstijgingen. Ook de rijksbijdragen variëren door veranderingen in de financieringssystematiek.
Er wordt extra budget vrijgemaakt voor technologische updates, hogere bijdragen aan de GGD, en besparingen in het jeugdbeleid. Ook zijn er plannen voor onderhoud en vervanging van gemeentelijke infrastructuur en gebouwen.

Andere trends

Ook verwacht het college nog een aantal trends de komende jaren. Zo nemen de landelijke en provinciale overheden meer regie op grote opgaven zoals verduurzaming, klimaatverandering, woningtekorten en vluchtelingenproblematiek. Dit leidt tot een groter beroep op lokale overheden, zoals bij de Regionale Energiestrategie en de opvang van vluchtelingen. 

De energieprijzen zitten al een tijdje in een dalende trend, maar of dit zich doorzet is de vraag. 
Ook de gevolgen van de Spreidingswet zijn voor de gemeente nog onzeker, net als het beleid van het nieuwe kabinet over de stikstofcrisis. Aangezien Zwartewaterland dicht bij een Natura-2000-gebied ligt, is er een risico dat projecten vertraging oplopen, aanpassingen vergen of niet door kunnen gaan. Onder andere evenementen en bestemmingsplannen voelen dit. De gemeente zegt de ontwikkelingen in Den Haag daarom goed te volgen.

De woningbouw is ook een belangrijke factor voor de komende jaren. Met de Wet versterking regie Volkshuisvesting wil de Rijksoverheid vanaf 2026 de regie op volkshuisvesting versterken, waarbij gemeenten bij nieuwbouw 30% sociale huur, 40% betaalbare koop/middenhuur en 30% dure koop moeten realiseren. Vanaf januari 2024 is ook de Huisvestingswet aangepast, waardoor bij bewezen schaarste tot 50% van de huur- en goedkope koopwoningen kan worden toegewezen aan lokaal economisch gebonden woningzoekenden en vitale beroepsgroepen. Wat in de toekomst een blokkade voor het woonprobleem lijkt te worden, is de netcongestie. Dit vormt namelijk nu al een probleem rond Zwembad De Kragge. Slingerland vertelt dat de raad een brief krijgt waar “je niet vrolijk van wordt” als het gaat over dit onderwerp. 
Partijstandpunten

De fracties in de gemeenteraad gaven hun visie op de Kader- en Zomernota, waarbij verschillende aandachtspunten naar voren kwamen.

BGZ: Kira Fijn benadrukte realisme boven utopisme en legde de focus op betaalbaar bouwen en lokale huisvestingsverordeningen. BGZ riep op tot verbeterde verkeersveiligheid en duurzame maatregelen zoals regentonnen. "Ook is er een groot tekort aan woningen voor jongvolwassenen en alleenstaanden, vooral in Hasselt en Zwartsluis," zei BGZ.

CDA: Rudi van Zandwijk legde de nadruk op reflectie en vooruitkijken. Ze prezen het project ‘Verrijk je Wijk’ en riepen op tot meer strategische focus binnen de raad. "We moeten ons richten op grotere, strategische vraagstukken in plaats van kleine, operationele onderwerpen," zei het CDA.

PvdA: Diederik Hoekman benadrukte het belang van een sterke sociale structuur en lokale duurzame energieprojecten. "We willen dat de opbrengsten van windmolens binnen de gemeente blijven," zei hij. Hoekman riep ook op tot meer betaalbare woningen in Zwartsluis en verbeterde communicatie over financiële voorzieningen voor inwoners.

VVD: John Smits onderstreepte de noodzaak van investeringen in lokale huisvesting en sociale huurwoningen. De VVD pleit voor meer zichtbare handhaving en betere controle op groenonderhoud. "Verdraagzaamheid en handhaving van regels zijn essentieel voor rust en duidelijkheid in onze samenleving," aldus de VVD.

Schoolzwemmen

In de Kadernota wordt het schoolzwemmen niet meer vergoed aan scholen. De VVD kwam daarom met een voorstel aan de wethouder om alle 2318 basisschoolleerlingen opnieuw de mogelijkheid te bieden om gebruik te maken van het schoolzwemmen. Een verduidelijkende vraag van Kira Fijn (BGZ) maakte duidelijk dat het hierbij niet gaat om het behalen van een zwemdiploma, maar om het geven van een ‘natte gymles’.

De kosten (€ 104.310) konden dit jaar worden gedekt uit de ‘snoeppot’ van de Algemene Reserve, zo stelt Smits, waarna het opgenomen moest worden in de begroting. “Wij vinden het uitermate kwalijk om dit niet te vergoeden in een waterrijk gebied als het onze,” aldus Smits. Wethouder Slingerland reageerde dat scholen hier niet op zitten te wachten. Smits was het daar niet mee eens. Slingerland beloofde het nog eens na te vragen.

SGP: Klaas Huisbrink sprak over de unieke tijden vol crisissen en haalde Willem van Oranje aan: "Rustig te midden van de woelige baren." Hij vroeg aandacht voor verkeersveiligheid op bedrijventerreinen en uitte zorgen over de transitie in de landbouw en de gevolgen van het PPLG (Provinciaal Programma Landelijk gebied). De SGP is zeer positief over het project ‘Verrijk je Wijk’, wat ook toekomst lijkt te gaan hebben.

CU: Alberdine Kijk in de Vegte-Floor benadrukte de noodzaak van laagdrempelige ontmoetingsplekken en een betere bereikbaarheid van sociale huurwoningen. "Wonen is een basisbehoefte, en we zien een stijgende vraag naar woningen.” Ze riep ook op tot bewuster watergebruik en meer ondersteuning voor inwoners bij ingewikkelde overheidsprocedures.

Er werd bijna twee uur over - met name – de Kadernota gesproken. Fel gedebatteerd werd er niet, er waren vooral veel ideeën. Volgens het college en de partijen kan de gemeente al met al met vertrouwen naar de toekomst kijken, ondanks de vele uitdagingen. De Kadernota 2025-2028 biedt een solide basis voor verdere ontwikkeling, waarbij de gemeente inzet op duurzaamheid, sociale cohesie en een financieel gezond beleid.