Veelgestelde vragen over de Omgevingswet

Sinds 1810 zijn veel verschillende wetten en regels gemaakt voor de buitenruimte, zoals voor bodem, water, wegen, milieu, monumenten, natuur, geluid en nieuwbouw. Deze wetten zijn niet alleen ingewikkeld; ze spreken elkaar soms ook tegen en er worden meerdere termen gebruikt terwijl hetzelfde bedoeld wordt. De losse regels en wetten verhinderen ook vaak de ontwikkeling van innovatieve, duurzame initiatieven. Daarom worden 26 wetten en een paar honderd regelingen op het gebied van de leefomgeving vereenvoudigd en gebundeld in één Omgevingswet.

Inwoners merken misschien in eerste instantie niets van de Omgevingswet. Maar als u iets wilt verbouwen aan uw huis of tuin en u vraagt een vergunning aan, dan gaat dat straks anders dan voorheen. U zoekt de regels op in een nieuw online loket, het Omgevingsloket. In dat loket kunt u controleren of u een vergunning nodig heeft, en deze ook direct aanvragen.
De Omgevingswet zorgt er ook voor dat u kunt meepraten over de Omgevingsvisie, het Omgevingsplan en Ontwikkelperspectieven in uw gemeente. En over initiatieven bij u in de buurt. Dat kan nu ook al, maar de Omgevingswet schrijft voor dat u actiever wordt benaderd om mee te denken.

Eigenlijk wij allemaal! Inwoners, ondernemers en overheden zijn samen verantwoordelijk voor de kwaliteit en ontwikkeling van onze leefomgeving. Gemeenten leggen in hun omgevingsplannen niet alles meer tot in detail vast, zoals dat eerder in bestemmingsplannen werd gedaan. Door plannen globaler te beschrijven ontstaat ruimte voor initiatiefnemers om hun plannen uit te werken. Zij moeten daar wel eventuele belanghebbenden bij betrekken (participatie). De gemeente krijgt een meer adviserende en toetsende rol.

Een belangrijke verbetering van de nieuwe wet is dat de fysieke leefomgeving meer in samenhang wordt gezien en benaderd. Dat betekent dat bij het invullen van plannen ook thema’s als energietransitie, duurzaamheid, sociale en maatschappelijke uitdagingen worden betrokken. De bedoeling is dat hiermee de kwaliteit van de leefomgeving verbetert en dat er sneller en betere besluiten worden genomen over de invulling van de buitenruimte. Daar hebben alle inwoners en ondernemers profijt van. Ambtenaren en inwoners hebben in de toekomst via het Omgevingsloket toegang tot dezelfde informatie. Bovendien gaat het aanvragen van een (omgevings-)vergunning straks sneller.

Net als bij een verbouwing staat ook nog niet alles meteen op z’n plek. Dat duurt even en het kan ook wel eens fout gaan. Alle losse wetten en regels vallen straks onder één nieuwe wet. Dat is nieuw. Bovendien gaan we (inwoners, ondernemers en overheid) anders met elkaar samenwerken. Dat zal in het begin wennen zijn. Uiteindelijk gaan we ervan uit dat met de Omgevingswet de besluitvorming beter wordt en sneller gaat en dat plannen sneller gerealiseerd kunnen worden.

De Omgevingswet eist dat elke gemeente een Omgevingsvisie en een Omgevingsplan heeft. In een Omgevingsvisie staan de toekomstplannen van een gemeente. In een Omgevingsplan liggen alle juridische regels vast. Bestaande plannen en de Verordening Fysieke Leefomgeving worden in het Omgevingsplan opgenomen. Niet elke gemeente is even ver: zij hebben tot 2032 de tijd om hun Omgevingsplan definitief vast te stellen.